Eskolako euskara eta etxekoa

Artoa eta garia zorro berean ez

Erabiltzailearen aurpegia Juna Luis Goikoetxea 2021ko ira. 22a, 08:00

Euskaldunak dira denak, baina etxe­tik erdaldun datorrena garia da, etxetik euskaldun datorrena artoa, eta zaku be­rean ez dira sartzen.

Orain 15 urte Maria Arrietagandik ikasi nuen kopla zaharraren ahapaldi  hau: Begire nago begire / goiko kamino barrire / noiz etorriko ete dan ai / neure maitea herrire?. Erraz ulertuko duzunez, irakurle, ko­plak sentimendu karga ere badakar barruan; niretzat ez da edozein kanta be­zalakoa. Eskolan, eduki linguistikoez gainera, ikasleen alde psikologikoa eta motibazioa izaten dira kontuan. Hiz­kuntzen ikasketa eta beste ikasgai ba­tzuetakoa desberdinak dira. Zergatik? Hiz­kuntza pertsonaren alde sozialari da­gokiolako.

Irakasleak ere sor ditzake ikasgelan neuk abestiarekin jaso ditudan senti­menduak edo antzerakoak. Lor dezake etxetik euskaldun datorrenaren enpatia, euskararen aldeko jarrera; baita etxe erdaldunetik datozen neska-mutilentzat ikasgelako euskara etxeko bilakatzea ere. Kopla hau buruz ikastea helburu horrekin landu daiteke. Nola? Kopla zaharrak Tapia eta Leturia–Amuriza diskoko Begira nago begira erabiliz.

Ondoren, metodo egokia da –abestia ikasi ostean– esatea: Orain idatzi kopla hau Euskaltzaindiaren arauen arabera. Adibidez: “Begira nago begira”. Eta zer­bait bizkaierakoa bada, batuan idatzi: ete bizkaierazkoa ote idatzi. Horrela, biz­kaiera eta batua, bitzuak ikasten ditu ikasleak.

Jarraian, kontsultatu “begira” berba Eus­kaltzaindiaren hiztegian edo Adorez hiztegietan, edo beste batean. Ikasiko du­zu adiera bat baino gehiago dituela. Lehena: “Zuri begira (begiratzen) gelditu da Miren”. Bigarrena: “Autobusari begira na­go (itxaroten)”. Beraz, lehenengo esanahia da: so egin eta bigarrena: itxaron. Hirugarrena… Hemen galdera bat sortzen da Hez­kuntza Sailerako: Zein da arrazoia pa­perezko hiztegiak ez edukitzeko ikasgelan? 

Azkenik, –koplaren silabak eta erri­mak ulertu ostean–, esan dakioke ikas­leari: Orain zeuk sortu kopla bat de­non artean kantatzeko. Koplarako gaia: La­guntxo bat duzu zain (begira) musikara joateko.

Artoa eta garia hizkuntza berekoak dira –gramineak–, baina era desberdinean landu behar dira ikasgelako ortuan.

Txorierriko albiste garrantzitsuak eta azken ordukoak jaso gura dituzu Whatsapp bitartez?

WHATSAPP: Bidali ALTA hitza 747 406 561 telefono zenbakira.

Izan zaitez berriemale ere. Bidali zure argazkiak, bideoak eta berriak.

Hilero lagun birentzako bazkaria zozkatuko dugu alta hartzen dutenen artean (Baserri Antzokian).