Euskara eta kultura

t: Toti Martinez de Lezea, idazlea 2023ko abe. 4a, 11:39

Zalantza barik, euskara Euskal Herriko kultura-ondasunik handiena da, bere jatorria zein den oraindik ez dakigun altxorra, gure herriak ez baitzuen inoiz idatzi; bere historia, ohiturak eta bizimoduak ahoz helarazi zituen. Oso ezagunak dira euskarak mendeetan zehar pasatu dituen zailtasunak, behin baino gehiagotan desagertzeko zorian ere egonda, bereziki diktadura frankistaren urteetan, zeinetan familiatik harago erabiltzea debekatu zen; hirietan, herri handietan eta lurraldearen hegoaldeko herrietan guztiz desagertu zen. Nork irakatsi ere ez zegoen, ezta libururik ere, eta hortaz euskara ikastea zail-zaila zen. Hala ere, euskaldunok burugogorrak gara, oso.

Egia da instituzioek euren ekarpena egin dutela hezkuntzan, osasunean eta hainbat erakundetan euskararen erabilera derrigortzean, baina ezin dugu ahaztu lehen urratsak guraso erdaldunek egin zituztela, seme-alabek euskaraz hitz egitea nahi zutenek; euskaldunek ez zioten ezta euren buruari ere proposatzen, hizkuntza ezagutzen zutelako, nahiz eta… Ez da nahikoa instituzioak politika-arloan eta epaitegietan borrokan ibiltzea, kultura euskalduna orokorrean babesten ez badute. Herri txikia gara, mila aldiz indartsuagoak diren bi herriren artean kokatuta, eta horregatik, kultura da bizirauteko dugun bide bakarra; gure kultura ez da haiena baino hobea edo txarragoa, gurea baizik. 

Ezer gutxirako balio du legeak eta arauak egiteak, mantentzea hainbeste esfortzu kostatu eta kostatzen den kultura-sarea aintzat hartzen ez bada; idazleek, musikariek, pintoreek, aktoreek, zinemagileek eta artistek kultura-arduradunen aldetik babes txikiena ere jasotzen ez badute; kultura-arduradunei, bestalde, ahoa betetzen zaie haien lorpenei buruz hitz egiten dutenean, eta gure kultura kosta ahala kosta zabaltzen tematu diren dozenaka sortzailerenak alde batera uzten dituzte. Polita da argazkian ateratzea, baina askoz politagoa izango litzateke, sortzaile horien lanari diruz lagunduko baliote eta liburuen aurkezpen eta azoketan, musika- eta antzerki-ikuskizunetan, zine-emanaldietan eta abarretan azalduko balira. Baten bat noizean behin, oso noizean behin, agertzen da, baina orokorrean desagertuta daude eta artista batzuk baino ez dituzte aintzat hartzen, aurretik gure lurraldetik kanpo aintzat hartu badituzte. 

Txorierriko albiste garrantzitsuak eta azken ordukoak jaso gura dituzu Whatsapp bitartez?

WHATSAPP: Bidali ALTA hitza 747 406 561 telefono zenbakira.

Izan zaitez berriemale ere. Bidali zure argazkiak, bideoak eta berriak.

Hilero lagun birentzako bazkaria zozkatuko dugu alta hartzen dutenen artean (Baserri Antzokian).