Zelan pentsatu, halan azentua

Berba egiten dugunean, aldi berean pentsatu egiten dugu. Bueno, baten batzuek pentsatu barik egiten dute berba, brausta-brausta; besteren batzuk, pentsatzen dutenaren kontrakoa esateko ; beste batzuek... Kontua da berbaz paretan garenean pentsamendua ere hor dabilela, lanean. Ahoa eta burua, biak batera. Baina, zelan pentsatzen dugu? Hots, euskaldunok, elebidunak garenez, zelan pentsatzen dugu, euskaraz ala erdaraz? Ala bietara? Seguru asko, bietara moldatzen da gure burua, gu konturatu barik. Bueno, batzuetan, albokoak, entzuten daudenak bai konturatzen dira zelan pentsatzen dugun, igarri egiten da-eta: erdarakada galantak, euskarakadak, bien nahaste-borrastea… Herrien izenak esaten ditugunean ere igarri egin liteke zelan pentsatu dugun, zein izan den gure erreferentzia. Bai, ze gure herrien izen gehienek euskaraz azentu bat daukate, eta erdaraz beste bat. Horregatik, euskaraz pentsatzen duenak holangoak esango ditu: Lezamákoa (ez, Lezámakoa), Zamudíon (ez, Zamúdion), Mundakára (ez, Mundákara), Larrabetzútik (ez, Larrabétzutik), Gernikán (ez, Gerníkan)… Herrien izenetan, euskaraz, azentua atzerantz egoten da; gaztelaniaz, kontrara. Berba arruntetan, ostera, euskaraz aurrerago egoten da (telébista, abértzalea, ordénadorea, txakólina, autóbusa…) eta erdaraz atzerago. Horregatik entzuten da ze “Euskeraz badaki, bai; baina ez dau ondo egiten”. Azentua izan liteke. Edo pentsatzeko erak (erdaraz eta euskaraz) nahastuta dabiltzala, dantzan.