Dart, asteroideetan bilarrean “jokatzen”

t: Xabier Diaz / a: www.nasa.gov 2022ko ira. 23a, 14:13

Filmak eta natura-zientzietako kla­seak tartean, aspalditik dakigu di­no­sau­ro eta beste espezie batzuen kre­ta­zikoko suntsipena asteroide batekin erlazionatuta dagoela. Ez da meteorito batek sortutako talkaren kasu bakarra, eta badira bai Lurrean, bai beste planeta eta satelite batzuetan horrelakoen aztar­nak; horien artean daude Arizonako Barringer kra­terra edo 500 km-ko diametroa duen Sa­turnoko Iapetus ilargiaren Engelier kra­terra.

Atmosfera sartzean meteoritoak bi­rrin­du egiten dira gehienetan, eta me­teoroa sortzen dute, hizkera arruntean izar iheskorra, izarloka edo izar uxoa esaten zaiona. Baina nahiko handiak direnean ez dira guztiz desegiten, eta puskak handiak badira, arazoak sor ditzakete. Zorionez, horrelako kasuak oso gutxitan gertatzen dira, espazioa oso zabala da eta; beraz, talka horiek  gertatzeko aukera oso txi­kia da. Baina dinosauroei galdetu… Ger­tatzen dira…

Alde batetik, arazoak ditugu halako gorputzak detektatzeko. Esaterako, Chic­xu­lub kraterra eta kretazikoko suntsipena eragin zuen meteoritoa 10 km-ko dia­metroa zuela uste da. Ortzi zabalean hori ez da ezer, baina nahiz eta detekzio-sistemak geroz eta hobeak diren, baliteke meteoritoa antzeman orduko berandu izatea.  

Bestetik, zenbait filmetan ikusi dugun bezala, ez da batere ideia ona halakoren bat leherraraztea Lurretik gertu dagoela. Izan ere, bere barruko propietateak zein­tzuk diren ez badakigu, ezin dugu jakin zati bakar batean edo hamaika zatitan lehertuko den, ezta zatiek zein ibilbide hartuko duten ere, edo Lurrera zenbat jausiko diren. 

2021eko azaroan, NASAk 500 kg-ko espazio-ontzia, DART misioa, bidali zuen espaziora. Bere jomuga Didymos 65803 asteroide-sistema binarioaren Di­mor­phos satelitea da, eta helburua, ho­ri era kon­trolatuan desbideratzea. Hel­mugara aile­gatzen denean, bere sen­tsoreak era­bilita, satelitearen az­ter­keta geo­lo­gikoa egingo du haren pro­pietateak ho­beto ezagutzeko. Era be­rean, satelitea des­bideratzen saiatzen de­nean, bere jo­kaera zein izango den au­rrez jakiteko aukera ekarriko du. Kon­tuan hartu behar da DART Lurretik 11 milioi kilometrora bi­dali dela, 23 km/s-ko abiaduran doan eta bakarrik 160 me­troko diametroa duen gorputza kon­trolatzera. Ez da makala, ez.     

Batzuetan, zalantzan jartzen da ha­lako egitasmoetan inbertitzen den di­rua. Kontuan izan beharra dago haien ga­rapenean zientzia eta teknologia as­ko aurreratzen direla eta emaitzak bes­te esparru askotara zabaltzen direla. Gaine­ra, hobe dugu hurrengo asteroideak Lu­rraren kontra egin baino lehen prest ego­tea. Dinosauroei galdetu bestela.  

Txorierriko albiste garrantzitsuak eta azken ordukoak jaso gura dituzu Whatsapp bitartez?

WHATSAPP: Bidali ALTA hitza 747 406 561 telefono zenbakira.

Izan zaitez berriemale ere. Bidali zure argazkiak, bideoak eta berriak.

Hilero lagun birentzako bazkaria zozkatuko dugu alta hartzen dutenen artean (Baserri Antzokian).