Txorierriko Udalak 2022ko sarrera-aurrekontuetan

Jakina denez, zergak dira Sistema publikoaren sostengua. Udalkutxa bera –trans­ferentzia arrunten % 93 dena– Fo­ru Aldundiak kudeatu eta banatzen du, eta lurraldeko zerga-bilketan du bere itu­rri ekonomikoa. Bizkaiko ia udalerri guz­tietan Udalkutxa da diru-iturri nagu­sia. Txorierriri dagokionez (kasua ez erre­pi­katzeko) aipatzekoa da Loiu eta Zamu­dioren kasua: udalerri horiek zergen bidez Udalkutxaren bidez baino diru gehiago biltzen dute. Udalkutxaren diru-partida proportzionaltasun formula bati jarraituz banatzen da udalerrien artean, eta faktore hauek hartzen dira kontuan: 81.137 kuo­ta finko bat udal bakoitzarentzat gehi beste aldagai hauek: udalerrietako po­pu­la­zioa, bere ahalegin fiskala, eskola unitateak, langabezia, dispertsioa eta hon­dartzak eta halako faktore bakoitzari por­tzentaje ezberdin bat aplikatuta. On­da­rearen kapitulua osatzen dute apro­be­txamenduetatik, alokairuetatik eta kontu ez­berdinetako interesetatik sortzen diren sa­rrerek.  

Sarrera arruntekin jarraituz, hasierako ba­rra-grafikoetan zifra absolutuak ager­tzen dira, eta ondorengo grafiko zirkula­rre­tan ehunekoetan azaltzen dira. Alde ba­tetik, udal bakoitzak sarrera propioetan –zerga eta tasen diru bilketan– duen ahal­men ekonomikoa agerian utzi nahi da, eta bestetik, Udalkutxako sarrerak udal batzuetan betetzen duen ehuneko ge­hiengo esanguratsua agertu. Obra-li­zen­­tziek iraganeko pisua izan ez arren, ga­rrantzizkoak izaten jarraitzen dute hiru he­rritan, eta ondareari lotutako sarrerek, Lezama salbu, pisu gutxi dute. 

Hirugarren grafikoan, zergak, ta­sak eta Udalkutxa aurkezten dira biz­tan­le­ko. Zifra absolutuetan dauden ez­ber­din­tasunak gehiago parekatzen dira biz­tan­leko zifratan. Kalkulu hau egiteko, 2021eko urtarrilaren 1ean izan den po­pu­lazioa hartu da Eustatetik. Txorierri biz­tanleri ertain-baxuko eskualdea da eta jarduera ekonomikoa pisuzkoa du, ho­rregatik zerga eta tasa bilketan sa­rre­ra-kopuru altuak ematen ditu bes­te es­kualde ekonomiko batzuekin aldera­tu­ta. No­lanahi ere, kontuan hartu behar da, neu­rri handi batean, zergen eta tasen bi­tartez eskuratzen den diru-sarrera in­dus­tria guneetatik etortzen dela, eta biz­tanleek ez dutela karga fiskal hori zu­zen­ean jasaten.

Sarrera arruntez gainera, bi atal ge­hia­go daude aurrekontuetan: 6 eta 7 ka­pi­tuluetako kapital-sarrerak, eta 8 eta 9 kapituluetako finantza-sarrerak. Sei­ga­rren kapituluan udal lurrak, eraikinak edo tresneriak salduz biltzen diren di­ru-sarrerak daude, eta zazpigarren ka­pi­tuluan, Aldunditik eta Jaurlaritzatik ja­so­tzen diren dirulaguntzak, batez ere az­piegitura-inbertsioak ehuneko-ko­pu­ru batean finantzatzeko. Finantza-sa­rre­ratan bederatzigarren kapitulua da esan­guratsuena, bertan finantza-en­ti­ta­te­ekin sinatzen diren maileguak dau­de­­lako. Maileguak sarrera bat dira, baina pa­sibokoa; hau da, zorra sortzen dute. Mailegu-zorra 2021eko abenduaren 31n ze­ro izan zen Txorierriko lau herritan, eta bes­te bitan, Larrabetzun eta Lezaman, 112.338 eurokoa eta 144.828 eurokoa hu­rrenez hurren. 

2022an, erlatiboki, kapital- eta fi­nan­tza-sarrerak kopuru txikikoak dira Txo­rierriko herri guztietan, Larrabetzun izan ezik: Deriok, 49.000 euroko sarrerak; Larrabetzuk, 726.000 euro; Lezamak, 0 euro; Loiuk, 10.818 euro; Sondikak, 12 euro; eta Zamudiok, 25.010 euro. La­rra­betzuko kasuan, udaletxea be­rri­tze­ko fi­nantza entitate batekin for­ma­lizatzeko aurreikusita zuen 600.000 euroko maile­gua ez da 2022an sinatuko.  

2015ean, Txorierriko udalerriek oro har 30.924.000 euroko sarrerak izan zituz­ten udal-aurrekontuetan. Kopuru hori 37.024.000 eurokoa izan zen 2019an, eta 2022rako 36.355.000 eurokoa izatea au­rreikusita dago. Krisialdia eta pandemia tar­tean izanda ere, eutsi egin zaio udalen jarduera ekonomikoari, eta etorkizunak ho­bera egingo duen esperantzari ere eu­tsi behar.