Txorierriko udalak, 2022ko gastu-aurrekontuetan

t: Jose Luis Barrenetxea / i: Udalak 2023ko ots. 23a, 11:00

Gastu arruntek pisu nagusia dute udal-aurrekontuetan. Aurrekontuen zatirik han­diena osatzen dute hiru kapitulu hauek: langileen gastuak, gastu orokorrak eta Mankomunitateak gehi dirulaguntzen trans­ferentziak. Idazki honetan, hiru ho­riek eta inbertsioak eta haien arteko lotura az­tertuko ditugu herriz herri.  

Barra-grafikoetan kopuru absolutuak azal­duko dira; zirkulu-grafikoetan, bakoi­tzaren pisu erlatiboak ehunekoetan; eta hi­rugarrenean, biztanleko zifrak. Beste gas­tu garrantzitsu bat finantza-gastuetan egon daiteke, finantza-erakundeekin mai­leguak sinatzen direnean. Nolanahi ere, Txorierriko udalen kasuan, maileguek oso zorpetze-maila txikia eragiten du­te: ez dago Sondikan, Loiun, Derion eta Zamudion; eta Larrabetzun eta Le­zaman eramangarria da. Azken udalerri ho­rietako finantza-karga, interesak eta amortizazioak 22.468 eta 25.334 eurokoak dira hurrenez hurren. 

Grafika horietan azaltzen diren lau ka­pituluak banan-banan zehaztuko di­tu­gu ondorengo lerroetan. Langileen gas­tuak dira langile funtzionarioei, esta­tu­tu­pekoei eta laboralei ordaintzeko era­biltzen den dirua, baita hautapenezko kar­gudunei edozein kontzeptugatik ematen zaizkien ordainsariak ere. Gastu orokorrek, bestalde, udal-gasturik handiena ekar­tzen dute: materiala erostea, bulegoe­ta­rako eta informatikarako gaiak, horni­dura-gastuak, energia eta erregaiak, arro­pa, elikagaiak eta tresneria, herri-kon­ponketak, mantentze-lanak eta ar­ta­penak. Mankomunitateari eta diru­la­gun­tzen transferentziei dagokienez, gas­turik handiena Mankomunitateari egi­ten zaion diru-ekarpena da: % 80 in­gu­ru. Mankomunitateak kudeatzen di­tu gehienbat kaleak garbitzea, herri-ar­gi­teria eta hondakinak biltzea, eta neu­rri txikiago batean, euskara, lana eta en­plegua, genero-berdintasuna, osasuna, hez­kuntza, gazteak eta galdutako ani­ma­liak. Familientzako eta herriko elkar­te­entzako dirulaguntzak, berriz, % 15-20 dira, eta, halaber, bazkide izategatik kan­poko erakundeei ordaintzen zaien kuo­ta ere kontuan hartu behar da: Eu­del, UEMA, Jata Ondo… Azkenik, in­ber­tsioak bideratzen dira azpiegitura-gas­tuetara, iraupen luzeko ondasunetara eta izaera immateriala duten erosketa ez sun­tsikorretara; lurrak, eraikinak edo epe luzerako makineria erosteari lotutako gastu finkoak dira. Zamudioren kasuan, kapital transferentzietan 60.100 euroko dirulaguntzak daude jarrita, inbertsio moduan hartu daitezkeenak; guztira 118.594 euroko kopurua osatuta. Udalak lau bide ditu inbertsioei aurre egiteko: sarrera arrunten eta gastu arrunten artean aurrezki garbia lortu; Aldundiaren eta Eusko Jaurlaritzaren dirulaguntzak jaso; hirigintza-jarduerako eskubideetatik diru-etekinak atera; edo finantza-erakundeekin mailegua for­ma­lizatu, hau da, zorpetu.        

Hala ere, aurrekontuetan agertzen di­ren kopuruak eta gero benetan erabil­tze­n direnak ez dira beti bat etortzen. Horrela, ba­da, aipatutako hiru kapituluetan des­bideratze txikiak egon daitezke, eta na­barmenak, inbertsioetan. Sarritan, ur­te ba­terako aurreikusitako inbertsioak hu­rrengo urteetan eginez joaten da, eta, hor­taz, zeharo aldatzen dira grafikoetan azaltzen diren kopuruak. Horren adibide, Larrabetzuko inbertsioko kopuruetan udal­etxearen berriztapen integrala dago sar­tuta, datozen urteetan burutzen joan­go dena. Biztanleko gra­fikoetan jaso dira aurreikusgarriago diren hiru kapituluak. Loiuko eta Zamudioko zifra han­diak iza­ten dira, alde batetik, euren jarduera eko­nomikoagatik, eta bestetik, erlatiboki biz­tanle gutxi dutelako. Deriok, ordea, erla­tiboki biztanle-kopuru handia du eta, on­dorioz, zifra txikiagoak ditu.    

Langileen gastuak, gastu orokorrak eta Mankomunitateari eta dirulaguntzei lotutako gastuak batera aztertu behar di­ra, inbertsioekin batera, udalen jasan­ga­rritasuna bermatzen dute eta. Neur­ri han­diago edo txikiago batean, guztiek du­te inbertitzeko asmoa, nahiz eta in­ber­tsioa epe luzerakoa izan. Aipatutako ka­­pituluak eta zorpetze orekatua izatea ezin­bestekoak dira udalerrien zerbitzu eta ba­liabideak egoki garatzeko.   

Txorierriko albiste garrantzitsuak eta azken ordukoak jaso gura dituzu Whatsapp bitartez?

WHATSAPP: Bidali ALTA hitza 747 406 561 telefono zenbakira.

Izan zaitez berriemale ere. Bidali zure argazkiak, bideoak eta berriak.

Hilero lagun birentzako bazkaria zozkatuko dugu alta hartzen dutenen artean (Baserri Antzokian).