Antzinako lanbideak Lezaman eta Larrabetzun

t: Raúl Bañuelos 2024ko ots. 8a, 10:35

a: Anuario del comercio de la industria (1899)

Industrializazioaren aurretik, familia askoren sostengu nagusia nekazaritza eta abeltzaintza ziren hainbat herritan, hala nola Lezaman eta Larrabetzun. Beraz, garai bateko lanbide asko landa-eremuarekin lotuta zeuden. Baina, beharbada, gutxik dakite herri horietan beste lanbide eta negozio batzuk ere izan zirela, gaur egun gutariko askorentzat ezezagunak direnak.

Industria

1903an, Lezaman sei irin-errota zeuden martxan, eta 1907an, beste zortzi errota Larrabetzun. Lezamak harria ustiatzen zuen, eta 1903an harlanduzko harrizko hiru harrobi izan zituen jardunean; Larrabetzuk, berriz, egurra ustiatzen zuen, eta zerrategiak eta zurezko biltegiak zituen. Gainera, hainbat errementeria, aroztegi eta saski- eta egur-fabrika ere ageri dira bi herrietako inbentarioan. Aipagarria da, bestalde, Larrabetzuk 1907an ospitale zibila zuela.

Antzinako lanbideak

Lanbide batzuk erabat sustraituta zeuden, esaterako, errotariena, zeinak uraren indarraz baliatzen baitziren zereal-aleak ehotzeko (irin-errotak) eta zerratzeko (zurgintza-tailerrak). Era berean, oso deigarriak dira hain ohikoak ez ziren lanbideak, hala nola saskigileena, lezamarren artean 1929-1931 bitartean oso hedatuta izan zena, eta harlanduzko lanei lotutakoa, gutxiago egiten zena. Horiek artisau-lanbideak ziren eta gurasoengandik seme-alabengana transmititzen ziren. Garai hartako gainerako lanbideetan topatu daitezke abere-tratulariak, ardogileak, ale- eta zahi-biltegizainak (landa-eremuarekin lotutakoak), kanpai-joleak, botikariak, albaitariak eta aguazilak; lanbide horiek guztiak ezinbestekoak ziren herri guztietan.

Dendak

1929 eta 1931 bitartean, bi herrietan janari-denda ugari ireki ziren, ostatuak (tabernak), bazkari-etxeak, mertzeriak eta bizartegiak (4-5 denda herriko). Horrezaz gainera, zapata- eta abarketa-dendak zeuden, baita kinkila-dendak eta estankoak ere. Horrek guztiak adierazi nahi du Lezaman eta Larrabetzun ekoizpen eta jarduera ekonomiko bizia eta garrantzitsua zegoela, biztanle gutxi zituzten arren.