Berbalagunok eta Lagatzu Zamudioko euskara elkarteko kideak Magalarte Zamudio upeltegira hurbildu gara otsailean. Izan ere, upeltegi horri buruz eta txakolina ekoizteko prozesuari buruz apur bat gehiago ezagutu nahi izan dugu. Jabi Aretxabaletak gure jakin-mina asetzeko behar beste azalpen eman digu, eta txakolina eta kopaua dastatzeko aukera ere izan dugu bertan.
Upeltegira heldu gara eta harrera Jabik eta Esti bere emazteak egin digute. Bisitari mahastietan eman diogu hasiera. Neguan gaude, eta Jabik azaldu digun moduan, sasoi honetan mahatsondoak inausi egiten dira eta zutoinetan lotzen dira, artez hazi daitezen.
Magalarte Zamudio upeltegiak lau hektarea eta erdiko lursaila du eta han landatzen dituzten mahats-barietateak hauek dira: Hondarribi zuri (gehienbat), Hondarribi zuri zarratia, Izkiriot txikia, Izkiriot handia, Munemahatsa eta Riesling. Horrezaz gainera, beste hektarea bi erosten dizkiote beste ekoizle bati. Magalarte Zamudio markaz gainera, Zabalondo marka ere egiten dute 2011. urtetik hona. Marka bien artean, 45.000 botila inguru egingo dituzte aurten.
Landareek zaintza espezifiko batzuk behar dituztela esan digu Jabik, eta batez ere prebentzio-lana egin behar dela mildiu, oidio eta botritis bezalako gaixotasunei aurrea hartzeko. “Izan ere, gaixotasuna agertzen denean, kaltea eginda dago”.
Mahatsa irailean hasten da batzen, kutxetan, eta behar horretan zortzi aste inguru ematen dituzte. Ostean, txakolina ekoizteko prozesuari ekiten diote. Prozesu konplexua da eta Jabik modu erraz batean azaldu digu. Era berean, prozesuan erabiltzen duten makineria eta bere funtzionamendua eduki dugu hizpide.
Mahatsa batu ondoren, mahats-pikorrak txortenetik bereizten dira eta horretarako makina batean sartzen da mahatsa. Beren ezaugarriak eta kalitatea kontuan hartuta, mahats batzuk beratzen ipintzen dira zortzi edo hamabi orduan. Mahats horiek kalitaterik hobea dutenak dira, eta beratzeari esker, indartu egiten dira beren zaporea eta beren lurrina. Ostean, prentsara doaz muztioa pastatik bereizteko; eta gero, depositura. Beratzen ipintzen ez diren mahatsak zuzenean doaz prentsara eta handik depositura. Bakoitza andel edo depositu ezberdinetara doa eta han 36 ordu inguru daude, 10-12 gradutan. Tarte horretan hondarrak kentzen dira eta ostean legamia botatzen da, hartzidura-prozesuarekin hasteko.
Muztioa deposituetan hartzitu egiten da. Zenbat denbora uzten da bertan? Bada, Jabik esan digu hori urteen araberakoa dela. Urte batzuetan, 10 egunekin nahikoa izan dela, baina beste urte batzuetan egun gehiago behar izan dituztela. Hartzidura tenperatura kontrolatu batean egiten da, 16-19 gradutan, eta dentsitatea egunero hartzen da. Hartziduraren emaitza txakolina da. Ostean, ontzi-aldaketa egiten da, behar beste aldiz. Amaitzeko, nahasketa egiten da eta depositu batzuetan dagoen txakolina Magalarte markarako erabiltzen da; eta bestea, Zabalondo markarako. Nahasketa egin ostean 10 egunean uzten da -3 gradutan. Txakolina iragazi eta eskaeraren arabera sartzen da botiletan.
Bisita gidatuak
Upeltegitik dastatze-gelara sartu gara eta han Magalarte eta Zabalondo txakolinak dastatzeaz gainera, pintxo gozoak jateko aukera ere izan dugu. Magalarte upeltegian bisita gidatuak egiten dituzte, eta upeltegi honi buruz zein txakolina ekoizteko prozesuari buruz gehiago jakin nahi duenak haiekin ipini daiteke harremanetan. Bisitak partikularrei zein taldeei zuzenduta egiten dituzte, eta Jata Ondo Landa garapenerako elkarteak martxan ipinitako Txakolibusa egitasmoan ere hartzen dute parte. Proiektu horrek bisitariei eta enologia turistei Uribeko eta Txorierriko txakolina eta historia hurbiltzea du helburu.
Txakolina eta pintxoak dastatzen dugun bitartean Jabirekin eta Estirekin jarraitu dugu hitz egiten, txakolinari buruz eta kanpoan zein upeltegian behar dituen zaintzei buruz, iazko uztari buruz, eguraldiaren eraginei buruz… Eta hala, txakolin artean joan zaigu goiza. Adituek diote Magalarte Zamudio txakolina prisa barik dastatzeko ardo zuria dela, usain gozoa duela, baltsamikoa, lore zuriena… ahoan suabea dela, indartsua… Zabolondo txakolinari buruz, fruta gustuko txakolina dela diote, eta bertan lurrin zitrikoak nagusi direla. Borobila eta leuna dela, orekatua… Adituen kontuak alde batera utzita, guk esan ahal dugun gauza bakarra da oso-oso gozoa dela, bikaina. Gainera, urte hauetan lortutako sariek gure iritzia berresten dute; Ipar-mendebaldeko Ardoen III. Txapelketan eskuratutako urrezko domina eta International Wine Guide Lehiaketan 2012. urtean izandako zilarrezko domina, batzuk aipatzearren. Baita inguruko azoketan lortutako sariak ere, noski.
Harremanetarako: 630 10 96 86, magalarte@gmail.com
Datorrena
- Labasua. Martxoak 1, 11:00etan. Artoa labean zelan erre ikasiko dugu, eta taloa zelan egin.
- “Ekipo kronika” erakusketa. Martiak 5, 10:00etan eta 10:30ean, Bilboko Arte Ederretako Museoan. Bisita gidatua.