Txorierrin zenbait adibide ditugu. Haietako batzuk oraindik harro mantentzen dira; esate baterako, Lezama, Zamudio eta Martiartu leinuek sortutako dorreak. Beste batzuk, aldiz, nahiko desitxuratuta daude; adibidez, Sangroizeko, Asuako eta Ugartetarren dorreak.
Dorre horien guztien artean, Martiartukoa aipatuko dugu. Gaur egun ematen ez badu ere, leku estrategikoan dago, itsasotik, Getxotik, zuzen datorren aranaren buruan. XIV. mendean eraiki zen, eta XVI. mendean, berreraiki; 2,4 metroko hormak ditu. Butroi eta Martiartu leinuen arteko ezkontza baten ondoren altxatu zen; geroago, beste ezkontza baten bidez, Zamudio leinuarekin elkartu ziren Martiartuarrak. Erandioko elizan dauden eskulturak dira horren lekuko. Berriztatu behar den arren, garai bateko itxura ederra mantentzen du Martiartuko dorreak.
Martiartun hasiko dugu 9 km-ko ibilaldia. Dorrearen ondoko San Antonio ermitak harriz grabatutako idazki bat du, eta armarria; bertan Martiartu, Asua eta Getxotarren armak daude. Ermita aurreko bidetik joango gara eta laster, kartel handi bati kasu eginez, ezkerreko lurrezko pista hartuko dugu beherantz.
Aldapa gora amaitzen denean, aurrera egingo dugu, eskuinera 10 metro eginez. Beherantz goazela alde bietan pistak agertuko zaizkigu, baina guk nabarmenetik, zapalduenetik jarraituko dugu. Une batean pixka bat egiten du gora, eta laster beheko errekatxora doan bidezidorra hartuko dugu. Gure inguruetan geratzen diren baso eder eta magiko eskas horietakoa da; hortaz, lamiaren bat ere agertzen bada, ez gara harrituko.
Bidezidorren labirintoa da. Ur-putzua pasatu, eta eskuineko bidezidorra hartuko dugu, errekaren bazterretik doana. Jausitako zuhaitzak oztopo direla, ezkerrera egin beharko dugu, eta gora. Alanbre-hesi batera heltzen bagara, zorionak: lortu dugu basotik irtetea. Dena den, labirintoan galtzea ere merezi du.
Alanbretik hurbil bi arte eder ikusiko ditugu, eta haien atzean, alta tentsioko postea. Horra igo eta pista zabalago batekin egingo dugu topo. Eskuinera egingo dugu, Sustatxa etxeetatik igaro eta errepidera heldu; Unbetik Berangora doana. Eskuinera egin pixka bat, eta ezkerretik datorren lurrezko pista zabaletik jarraituko dugu. Hemen ere alde guztietatik daude pistak, baina guk nagusitik segituko dugu. Goian gaudenean, eskuinetara egin, eta pista zabalak jarraitu beharrean - basaz eta putzuz beteta egoten da - hartu bidezidorra gorago. Gerrako lubakiak agertuko zaizkigu luzaro; ingurua erre egin zen iaz eta horregatik errazagoa da aztarnak ikustea. Ikurrina ikusten den lekuan Munarrikolanda mendiaren tontorra dago. Buzoia, gerrako lubakiak, gerra osteko bunker handi bat... Ingurua trikuharri-tumuluen lekua da, bosten aztarnak aurkitu daitezke. Gure arbasoek han hilobiratzen zituzten kideak, batek daki zein erritu erabilita.
Bidezidorretik eta azkenean pistatik jarraituko dugu errepidera heldu arte. Hori gurutzatu, eta behera doan bidea hartuko dugu; handik aurrera asfaltoa izango da nagusi. Kiwi-sail handi bat eta ahabi-sail bat pasatuta, Ugarte auzora helduko gara. Desitxuratutako bi dorretxe daude bertan, bat ezkerrean, eta bestea eskuinean; azken hori kartzela moduan erabili zen inoiz. Bidetik jarraitu, eta zirkulua itxi baino lehen bide-bazterrean ikusiko dugu ola-errota izandakoa.