Asua ibaia, Ibaizabal itsasadarraren adarra

Asua ibaiaren arroa Bizkaiko arrorik zabalenetarikoa da, eta 74 kilometro koadro ditu gutxi gorabehera. Asua ibaiaren iturburua Ganguren mendilerroan (400 metro) dago, Lezamatik hurbil, eta Ibaizabalera isurtzen du. Asuak 15 kilometroko ibilbidea egiten du Lezamatik Lutxanaraino (Erandio), eta herri hauek zeharkatzen ditu: Zamudio, Derio, Loiu (Larrondo), Sondika eta Erandio (Asua). Asua auzotik aurrera ibaia itsasadar bihurtzen da. Antzina portu txiki bat egon zen Asuan bertan. Garaiera txikiko mendiak daude arro ertzean. Haien artean, Berreaga mendia (360 metro) dago, arroa Butroetik bereizten duena. Ibaiaren uharkak marga eta kareharrien artetik iragaiten dira. Arroaren goiko aldeetan pinu sail ugari daude; eta beheko aldean, berriz, nagusi dira larreak, soroak, etxeak eta industria. Asua ibaiak hainbat errekatxotik jasotzen du ura. Gehienak eskuineko ibaiertzetik azaleratzen dira, eta ibilbide zuzen eta luzeak egiten dituzte, kokatuta dauden haranaren aldean aldapa leunak baitaude. Ezkerraldeko ibaiertzetik errekatxo gutxiago azaleratzen dira, eta horiek aldapa handiagoetatik igarotzen dira. Uraren kalitateari dagokionez, zona bi bereiz ditzakegu: alde batetik, Basobaltza, Kantarazarra, Untza eta Preguntegi errekatxoek osatzen dutena eta zikin ez dagoena; eta, bestetik, Asuko uharka nagusiak eta Antontxune errekatxoak osatzen duena. Kutsadura nabaria da azken zona horretan. Goiko ibai tarteetan oraindik badira haltzak, lizarrak eta zumeak, baina beheko aldeetan eutrofizazioa ageri-agerikoa da: han sasiakazaiak, landare belarkarak eta zuhaixka nitrofiloak daude. Ondo zainduta dauden errekatxoetan animaliak badaude ere, uharka nagusian ez dago. Izan ere, aldapak txikiak dira eta horren ondorioz, ura oso motel dabil. Horrezaz gainera, ura zikin dago. Uharka nagusian ez dago arrainik, eta ibaiadarretan badira ezkailuak.